Dişlerimde ya da çocuğumun dişilerinde ortodontik problemi nasıl teşhis edebilirim?
Ortodontik problemlerin kesin teşhisi ancak bir ortodontist tarafından yapılabilir. Ancak sizlerin de gözlemleyebileceği bazı belirtiler, ortodontik problemlerin habercisi olabilir. Bunları alışkanlıklarla, dişlerle ve çene ile ilgili olmak üzere üç grupta değerlendirmek mümkündür. Bu konudaki detaylı bilgiyi sitemizde ” ortodonti ” başlığı altında yer alan “ortodontik problemlerin nedenleri” bölümünde bulabilirsiniz.
Dişler neden çapraşık çıkar? Ortodontik çapraşıklıklar genetiğe bağlı olarak ortaya çıkabilir. Ayrıca süt dişlerindeki çürüklerin tedavi edilmemesi, kalıcı dişlerin yerleşeceği alanda yer kaybına sebep olmaktadır. Alttan gelen daimi dişler yer bulamadıklarından çapraşık sürebilirler. Yine zamanından önce yapılan süt dişi çekimleri, arkadaki daimi dişlerin öne kaymasına ve diğer dişlerin yerleşeceği alanın daralmasına neden olmaktadır.
Dişler neden çapraşık çıkar?
Ortodontik çapraşıklıklar genetiğe bağlı olarak ortaya çıkabilir. Ayrıca süt dişlerindeki çürüklerin tedavi edilmemesi,kalıcı dişlerin yerleşeceği alanda yer kaybına sebep olmaktadır. Alttan gelen daimi dişler yer bulamadıklarından çapraşık sürebilirler. Yine zamanından önce yapılan süt dişi çekimleri, arkadaki daimi dişlerin öne kaymasına ve diğer dişlerin yerleşeceği alanın daralmasına neden olmaktadır.
Çocuğumu kaç yaşında ortodontik muayeneye götürmeliyim?
Amerikan Ortodontistler Birliği ilk ortodontik muayenenin 7 yaşında yapılması gerektiğini öngörmektedir. 7 yaş itibari ile, daimi birinci büyük azı dişleri ve ön kesici dişlerin bir kısmı ağızda yerlerini almış olur. Dolayısıyla bu yaşta dişlerdeki kapanış ilişkisi değerlendirilip, çocuktaki mevcut tablonun normal olup olmadığı hakkında bilgi verilebilir.
Her yaşta ortodontik tedavi yapılabilir mi?
Dişleri ilgilendiren çapraşıklık ve uyumsuzluklar, her yaşta ortodontik tedavi ile düzeltilebilir. Son yılarda ortodontik tedavi gören her 5 hastadan 1 tanesinin 21 yaş ve üzeri olduğu belirlenmiştir. Çeneleri ilgilendiren iskeletsel bir anomali söz konusu ile, büyüme-gelişim dönemindeki bireylerde ortodontik yaklaşımlarla tedavi edilebilir. Erişkin bireylerde ise ortodontik tedaviyi destekleyen cerrahi yaklaşımlara ihtiyaç duyulabilir.
Çocuğum geceleri parmak emiyor dişlerine zarar verir mi?
Parmak emme, yalancı emzik kullanımı, tırnak yeme, dil emme, dudak emme veya ısırma gibi alışkanlıklar kötü alışkanlıklar olarak adlandırılır. Bu tür alışkanlıklar çocuk 4 yaşına geldiğinde hala devam ediyorsa bıraktırılması gerekir. Devam etmesi halinde bu alışkanlıkların meydana getirdiği bozukluklar kalıcı hale gelir ve ileride çocuğunuzun uzun süren kapsamlı ortodontik tedaviye ihtiyacı olabilir. Çocuğunuzda parmak emme vb. bir alışkanlık var ise bir ortodontiste muayene olmasında fayda vardır.
Çocuğum gece uyurken horluyor ve gün içinde de ağzı açık duruyor. Dişlerinde bazı bozulmalar olduğunu görüyorum. Bağlantılı olabilir mi?
Çocuğunuz, nefes almasını güçleştiren birtakım problemler nedeniyle ağız solunumu yapıyor olabilir. Büyüme ve gelişim çağında uzun süre ağız solunumu yapan çocuklarda çenelerin gelişimi olumsuz etkilenir. Buna bağlı olarak çene seviyesinde ortodontik anomaliler gelişebilir ve bu tabloya çoğunlukla dişsel düzensizlik de eşlik eder. Çocuğunuzun ağız solunumu yaptığını gözlemliyorsanız, kulak burun boğaz uzmanına hem de bir ortodonti uzmanına başvurmanız faydalı olacaktır.
Ortodontik tedavinin süresi nedir?
Ortodontik problemin tipine, vakanın şiddetine, hastanın yaşına ve hastanın tedaviye olan uyumuna bağlı olarak değişmekle birlikte, ortalama tedavi süresi 8-24 ay arasında değişmektedir.
Tedavim sırasında nelere dikkat etmem gerekiyor? Kısıtlamalar var mı?
Ortodontik tedavi için ağıza yerleştirilen bant, braket ve tellerin ağızda zarar görmeden durması tedavinin daha hızlı ilerleyebilmesi adına çok önemlidir. Ayrıca bu aygıtlar ağızda girintili çıkıntılı, zor temizlenen bir ortam oluşturur. Bu yüzden ortodontik tedaviye başlayan bireylerde yeme-içme alışkanlıklarına birtakım düzenlemeler getirilir. Tedavi süresince asitli içeceklerden ve yapışkan gıdalardan uzak durulmalı, sert ve çekirdekli yiyecekler ise dikkatli tüketilmelidir.
Tedavi sırasında ağrı veya hassasiyet olacak mı?
Ortodontik tedavide ağız içerisinde hastanın alışık olmadığı aygıtlar yerleştirilir. Bu yüzden ilk günlerde yanak ve dudaklarda hafif tahrişler oluşabilir. Yine uygulanan kuvvete bağlı olarak dişlerde ağrı ve çiğneme esnasında güçlük oluşabilir. Tüm bu şikayetler 1 hafta içerisinde ortadan kalkar ve bu alışma süreci atlatıldıktan sonra hasta ağzındaki aygıtların varlığını unutur.
Dişlerim düzeldikten sonra tekrar bozulabilir mi?
Ortodontik tedavi tamamlanınca elde edilen sonucun kalıcı olması için, doktorunuz size pekiştirme apareyleri uygulayacaktır. Eğer bu apareyler hekiminizin söylediği düzende ve sürede kullanılırsa, dişlerinizin eski haline dönmesi büyük oranda önlenecektir.
Tedavi olmazsam ne gibi problemlerle karşılaşabilirim?
Çapraşık dişlerin temizlenmesi daha güçtür, bu yüzden fırçanın zor ulaştığı diş yüzeylerinde çürükler ve diş taşı oluşumları izlenebilir. Dişlerdeki çapraşıklıklar, uyumsuz kapanış ilişkileri, çenenin kötü konumlanmaları çene eklemine iletilen yük dengelerini değiştirir ve eklem problemlerine sebep olabilir.
Fırlak ön dişler, herhangi bir travmada hasar görmeye çok açıktırlar ve ön planda olduklarından kırılmalar meydana gelebilir. Dişlerdeki problemler nedeniyle çiğneme işlemini tam olarak yerine getiremeyen hastalarda uzun dönemde sindirim sistemiyle ilgili problemler ortaya çıkabilir. Son olarak düzgün dişlerle gelen etkileyici bir gülümsemenin bireylerin psiko-sosyal durumlarını iyileştirdiği ve özgüvenine katkıda bulunduğu dikkate alınmalıdır
Telleri çıkardıktan sonra dişlerimin üzerinde leke kalır mı?
Ortodontik tedavi süresince dişleriniz doğru ve düzenli bir biçimde fırçalarsanız, dişlerinizde leke oluşmayacaktır. Leke olarak adlandırılan renklenmeler, fırçalamanın yetersiz olması sonucunda ortaya çıkan mine hasarları ya da çürük başlangıçlarıdır. Tedavi seyrinde ağız hijyeni çok iyi olduğu takdirde, dişlerinizde herhangi bir renk değişikliği oluşmayacaktır.
Tedavi amacı ile bazı dişlerin çekilmesinin bir sakıncası var mı?
Ortodontik tedavi planlaması yapılırken; dişlerdeki çapraşıklıkların, dişler arası uyumsuzlukların ve hasta profilinin düzeltilebilmesi için bazı dişlerin çekimine karar verilebilir. Her ne kadar hasta ve veli istemese de diş çekimi bazen kaçınılmazdır. Böyle vakalarda daha uyumlu bir diş ilişkisi, daha iyi bir profil ve daha kalıcı bir sonuç için diş çekimi yapılmalı ve bu ortodontik tedavinin bir gereği olarak kabul edilmelidir.
Görünmeyen teller var mı?
Son yıllarda diş rengindeki estetik braketler hızla yaygınlaşmaktadır. Dişlerin arka yüzeylerine yerleştirilen braket sistemleri mevcuttur. Ayrıca dişlere şeffaf plaklar uygulanarak ortodontik tedavi uygulanması mümkündür. Tüm bu tekniklerin detayları hakkında hekiminizden bilgi alabilirsiniz.
Teller takılıp çıkarılırken ağrı yapar mı?
Tellerin takılması ve çıkartılması esnasında ağrı oluşmaz.
Teller konuşmayı etkiler mi?
Teller direkt olarak konuşmayı etkilemez. Sadece teller takıldıktan sonraki bir haftalık adaptasyon sürecinde, hasta uyum sağlayıncaya kadar konuşmada hafif bir değişiklik izlenebilir.
Tellerin sağlığa bir zararı var mı?
Ortodontik tedavide kullanılan metaller ağızda kullanılacağı göz önüne alınarak üretilmiş, doku uyumlu malzemelerdir. Dolayısıyla metal alerjiniz olmadıkça rahatlıkla kullanabilirsiniz.
Teller spor yapmama engel olur mu?
Ağız koruyucusu kullanılarak, ortodontik tedavi esnasında da spor yapılabilir.
Çocuğum ağzındaki teller komik görüneceğinden hatta arkadaşlarının dalga geçeceğinden korkuyor ve tel takmak istemiyor. Ne yapmalıyız?
Büyüme çağındaki çocuklarda dış görünüm önem kazanır ve braketlerin kötü görüneceğini düşünerek tedavi olmak istemezler. Bu çocuklara mevcut çapraşık dişli hallerinin daha kötü göründüğü, tel sayesinde en azından bir süre sonra çok güzel görüneceği anlatılabilir. Aksi takdirde hayat boyu bu görüntüsüyle yaşayacağı ve bunun dış görünümünü ve özgüvenini olumsuz etkileyeceği söylenebilir.
