Çene eklemi
Sağ ve sol tarafta kulağımızın hemen önünde yer alan; çiğneme, konuşma, yutkunma, esneme gibi hareketleri gerçekleştirebilmemizi sağlayan kompleks yapıda bir eklemdir.
Çene eklemi temel olarak, yukarı bölümde kafa kemiklerine ait bir içbükey kemik, ortada yoğun bağ dokusundan oluşan kıkırdağa benzetilen eklem diski, aşağı bölümde ise alt çeneye ait yay şeklinde dıştan içe uzanan kemik bölümden oluşur. Ayrıca bu dokuları çevreleyen, destekleyen ve hareketlerini yönlendiren kaslar ve bağlar mevcuttur.
Çene eklemimiz; konuşma, çiğneme vb hareketler esnasında çenemizin hareketini yönlendiren bir menteşe gibi görev görür. Sağ taraf ve sol taraf olmak üzere iki ayrı yapıdan oluşur. Her iki tarafında çene hareketleri esnasında birbiriyle uyumlu ve dengeli hareket etmesi, çene eklemi sağlığının korunması adına önemlidir. Ancak bu oldukça zor elde edilebilen bir uyum halidir. Bu yüzden de çene eklemi rahatsızlıkları ile oldukça sık karşılaşılır.
Ortodonti ve çene eklemi rahatsızlıklarının buluştuğu nokta; alt-üst dişler ve/veya çeneler arası kapanış uyumsuzluklarıdır. Bu uyumsuzlukların alt yapısında çenelerin genetik ya da dış faktörlere bağlı olarak anormal konumda şekillenmesi olabileceği gibi, dişlerin yanlış konumlanması ya da sonradan bazı etkenlerle dişlerin yer değiştirmesi olabilir. Bu yüzden eklem hastaları değerlendirilirken, kapanış esnasında eklem yapılarının doğru yerinde olup olmadığı incelenir. Çünkü dişler kapanışa gelmeye çalışırken, çene eklemini oluşturan yapıları doğru konumundan uzaklaştırır ise ses ya da ağrı şikayetleri meydana gelir. Bu düzensizlik kasların da olması gerekenden farklı çalışmasına ve tabloya kas ağrılarının eşlik etmesine neden olur. Örneğin hastalarımız sabah çenelerinde bir yorgunluk hissi ile uyandıklarından bahsederler. Hastanın tüm bu açılardan dikkatlice değerlendirilmesi ve tedavi planının bu veriler doğrultusunda oluşturulması gerekir.
Çene eklemi rahatsızlıklarının bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmesi çok önemlidir. Eklem hastalarında çene ağrısın; baş boyun ve sırt ağrıları, yoğun stres, uykuda solunum problemleri, postür (duruş) bozuklukları eşlik edebilir. Böyle bir durumda tedavinin daha kapsamlı olarak planlanması, diş hekimi haricinde farklı branşların da desteği ile daha kalıcı bir sonuç elde edilmesi gerekmektedir.
Son çalışmalarda toplumun yaklaşık %15 inde şikayet oluşturacak düzeyde eklem problemlerinin olduğu tespit edilmiştir. Bireylerin çiğneme konforunu, uyku düzenini dolayısıyla yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen çene eklemi problemlerine sebeplerine ve tedavi yaklaşımlarına ilişkin detaylı bilgiler daha sonraki yazılarımızda paylaşılacaktır.
